"هندسه مرا به زادگاهم برگرداند، به مربع، مثلث و دایره، به مشاهدات کودکی من از تجربه حضور در میان زیبایی برآمده از این مرز و بوم. همه چیز برایم معنای تازه ای یافت؛ مکعب، استوانه و منشور"

منیر فرمانفرمائیان با نام خانوادگی شاهرودی، در سال 1301 خورشیدی در قزوین به دنیا آمد. سرگرمی پدر، طراحی فرش و اداره یک کارگاه قالیبافی بود و برای همین منیر از بچگی به طراحی گل ها علاقمند شد.در هشت سالگی به همراه پدرش که به نمایندگی مجلس شورای ملی رسیده بود به تهران آمد. سرگرمی پدر طراحی فرش و اداره یک کارگاه قالیبافی بود.  منیر از کودکی به نقاشی گل علاقه مند بود. او از سال 1323 تا 1325 در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران تحصیل کرد.

در همین سال ها یک تاریخ هنرنویس و باستان شناس آمریکایی توجه او را به خطوط و نقاشی های زیبا و ساده اشیای باستانی جلب کرد. پس از مدت کوتاهی تصمیم گرفت به پاریس برود، آشنایی با دوستانی از جمله منوچهر یکتایی نقاش و شاعر که بعدها با او ازدواج کرد، مسیر زندگی او را عوض کرد. در جریان جنگ جهانی دوم در سال 1324 با قایق بخاری از اروپا به نیویورک آمریکا رفت و از 1325 تا 1328 در مدرسه طراحی پارسونز در رشته تصویرسازی مُد و دانشگاه کرنل 1327 تا 1330 به تحصیل پرداخت.

در میانه دهه 1330 خورشیدی به عنوان تصویرگر مُد برای نشریاتی چون تاون، کانتری، و گلامور طرح پوشاک می کشید و به عنوان گرافیست تجاری و طراح پوشاک برای فروشگاه های بزرگ کار می کرد. او در هنگام زندگی در آمریکا با هنرمندان بسیاری مانند میلتون آوری، بارنت نیومن، لویز نویلسون، لری ریورز، فرانک استلا، و اندی وارهول همکار و با ویلم دکونینگ و جکسون پولاک آشنا شد. در همین زمان اندی وارهول را ملاقات کرد. دوستی و همکاری او با اندی وارهول ادامه یافت و بعدها، وارهول یکی از تابلوهای سیلک اسکرین مجموعه مریلین مونرو را به منیر هدیه کرد.

منیر فرمانفرمائیان پس از جدایی از منوچهر یکتایی نقاش و شاعر معاصر، با ابوالبشر فرمانفرمائیان، دانشجوی حقوق دانشگاه کلمبیا ازدواج کرد و نام خانوادگی او را به عنوان نام هنری خود برگزید. منیر فرمانفرماییان و منوچهر یکتایی یک دختر به نام «نیما یکتایی فرمانفرماییان» دارند منیر و ابوالبشر فرمانفرماییان هم دختری به نام «زهرا» دارند.

منیر پس از 13 سال در 1336 به ایران بازگشت. برخی از آثار او در دوسالانه ونیز، 1958 به نمایش درآمد. یک نقاشی انتزاعی از او که در نخستین دوسالانه تهران در سال 1337 به نمایش درآمد، مدال طلا را برای او به ارمغان آورد. در دو دهه بعد از ازدواج، سفرهای بسیاری به جاهای گوناگون ایران کرد و در همین سفرها با فرهنگ و هنر بومی و سنتی ایران آشنا شد. این سفرها همچنین سبب شد او مجموعه ای بیش از 60 نقاشی قهوه خانه ای، بیش از هزاران قطعه نقاشی پشت شیشه، انبوهی از جواهرات نقره ای ترکمن ها، شماری دَر، قاب های پنجره و پانل های دیواری نقاشی شده گردآوری کند. در چهارمین دوسالانه تهران در سال 1343، بار دیگر یک نقاشی انتزاعی از او به تماشا درآمد و با همان اثر در دوسالانه ونیز آن سال نیز شرکت کرد. سال بعد، در «نمایشگاه پاله دو کنگره» در مونت کارلو شرکت کرد و نمایشگاهی به همراه پرویز تناولی در «انجمن فرهنگی ایران و ایتالیا» برپا کرد. در سال 1345 در پنجمین دوسالانه تهران، یکی از نقاشی های پشت شیشه اش به نمایش درآمد.

منیر در اواخر دهه 1340 خورشیدی، به سبک ویژه خودش رسید که ترکیب روش های قدیمی نقاشی پشت شیشه، آینه کاری، خاتم کاری، هندسه اسلامی، و طراحی معمارانه بود. تا پیش از منیر کسی این نمونه کار را به عنوان اثر هنری مستقل ارائه نکرده بود. سبک هنر او، از پیوندهای قوی و عمیق با کشورش و کارآموزی در نیویورک پدید آمده است. در این سال ها منیر چند اثر آینه کاری برای اماکن عمومی ساخت. نمونه این آثار «پانل هایی بزرگ برای هتل لاله»، «دو آینه بزرگ برای فرهنگ سرای نیاوران»، «یک پانل اتاق خواب در کاخ نیاوران»، «یک مجسمه برای باغ موزه فرش ایران» و آثاری برای خانه های شخصی هستند.

پس از انقلاب 1357 ایران، خانه و بسیاری از آثارش مصادره شد، ناگزیر بار دیگر برای 26 سال راهی نیویورک شد. او در این مدت، به تکه چسبانی و طراحی فرش و پارچه پرداخت. در سال 1383 با بازگشت دوباره به ایران، کارگاه هنری خودش را گشود  و بر روی آثاری که در دهه 1350 (خورشیدی) ارائه داده بود، متمرکز شد. برای نخستین بار پس از انقلاب، اثر حجمی از منیر فرمانفرمائیان با عنوان «آب روشنایی است» در «نمایشگاه باغ ایرانی» به نمایش درآمد. در سال 1394، فرمانفرمائیان نخستین هنرمند ایرانی شد که آثارش در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم نیویورک به نمایش درآمد. در 24 آذر 1396 تالار دائمی منیر فرمانفرمائیان در باغ موزه نگارستان گشایش بافت.

منیر بدون شک هندسه گراترین هنرمند دوران امروز ایران است که مجموعه آثارش در بیش از نیم سده، پیوسته میان اشکال منظم و ریتمیک هنرهای سنتی و رویکردهای انتزاعی مدرنیستی سیر کرده است.

هنر او در نگاه اول بر دو اصل نقوش تزئینی و آینه استوار است. او این اصول را از هنرهای سنتی و صنایع ظرف های ایرانی برگرفته و به هنر آینه کاری وام دار است؛ ولی در نگاهی عمیق تر می توان به این موضوع پی برد که جوهر درونی هنر منیر هندسه و نه تزئینات و آینه است. او هنگامی که به عنوان هنرمند از آثارش صحبت می کند بیش از هرچیز به پیچیدگی های هندسی در کارش اشاره می کند.

نمایشگاه های انفرادی بسیاری شرکت کردند  از جمله : 

امکان بی نهایت،موزه گوگنهایم نیویورک _گالری خط سوم دوبی _ موزه هنرهای زیبای هیوستون _ زندگی، بیروت _ هندسه امید، لندن _خاطرات، دوحه قطر _ مرکز هنرهای مدرن ایران، نیویورک _گالری جک کاپلان، نیویورک و واشینگتن_ دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

علاوه بر نمایشگاه هابی انفرادی در بسیاری از نمایشگاه های جمعی هم شرکت داشتند  از جمله : فیاک، پاریس_ ایران مدرن، نیویورک_ راه آبی، بنیاد بوغوسیان، بروکسل _ موزه متروپولیتن نیویورک _ نیم دیگری از ایران، موناکو _ پروژه رز عیسی، لندن _ سائوپائولو، برزیل _ نمایشگاه بانک آی ان جی، ژنو _ موزه هنرهای مدرن نیویورک _ انجمن ایران آمریکا، تهران _ اولین دوسالانه تهران 

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در سال 2015 نخستین هنرمند ایرانی شد که آثارش در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم به نمایش درآمد. در 24 آذر 1396 نیز تالار دائمی منیر فرمانفرمائیان در باغ موزه نگارستان افتتاح شد.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در 31 فروردین 1398 در 97 سالگی به دلیل کهولت سن در منزل شخصی خود فوت کرد و طبق وصیت خود در زادگاهش در کنار نزدیکاش به خاک سپرده شد .

منابع 

«زندگینامه: منیر فرمانفرمائیان (1301 -)». همشهری آنلاین.

«منیر فرمانفرمائیان و هنر آینه کاری». رادیوزمانه.

«احساس آبشاری را دارم که از بالای کوه سرازیر می شود». ایلنا. 9 آذر 1393. 

«اطلاعات گالری خط سوم دوبی» 

«منیر فرمانفرمائیان». مجله هنری طاووس