بی بی خانم استرآبادی موسس اولین مدرسه دوشیزگان در سال 1274 ه. ق. به دنیا آمد. پدر وی محمدباقر خان استر آبادی از بزرگان گرگان و مادرش خدیجه خانم معروف به ملاباجی از ندیمه های شکوه السلطنه یکی از زنان ناصر الدین شاه بود.
خدیجه خانم چنانچه از تخلصش، ملاباجی، پیداست بلکه زنی بود باسواد که سوادآموزی کودکان دربار ناصری را بر عهده داشت.
بی بی خانم استر آبادی مدرسه دوشیزگان
بی بی خانم استرآبادی موسس اولین مدرسه دوشیزگان در سال 1274 ه. ق. به دنیا آمد. پدر وی محمدباقر خان استر آبادی از بزرگان گرگان و مادرش خدیجه خانم معروف به ملاباجی از ندیمه های شکوه السلطنه یکی از زنان ناصر الدین شاه بود.
خدیجه خانم چنانچه از تخلصش، ملاباجی، پیداست بلکه زنی بود باسواد که سوادآموزی کودکان دربار ناصری را بر عهده داشت.
بی بی خانم 22 سالش بود که با موسی خان وزیری از صاحب منصبان قزاق ازدواج کرد و حاصل این ازدواج هفت فرزند بود. علی نقی وزیری موسیقیدان معروف ایرانی و حسن وزیری از نقاشان برجسته و خدیجه افضل وزیری نتیجه همین پیوند است.
بی بی خانم در دوران نوجوانی و جوانی ضمن بهره مند شدن از درس های مادرش، از امتیاز بزرگ رفت و آمد بین بیرون و حرمسرای شاه هم برخوردار بود. او با مشاهده وضعیت زنان، چه در جامعه و چه در فضای بسته حرمسرا، می دید که هر دو گروه محبوس در تاریکخانه تنگ نظری و سودجویی مردسالاران، به گذران مشقت بار عمرشان مشغول بودند.
مدرسه دوشیزگان ،نخستین مدرسه ای است که در سال 1324 (معادل 1285 شمسی هم زمان با انقلاب مشروطه) توسط بی بی خانم استرآبادی برای آموزش دختران تأسیس شد. افتتاح این مدرسه با موجی از مخالفت ها و نارضایتی ها از جانب مردان روبه رو شد به طوری که بخشی از مخالفان مدرسه دخترانه عزمشان را برای ویرانی و انهدام مدرسه جزم کردند.
بی بی خانم در اثر تهدید و فشارهای مخالفان نزد وزارت معارف شکایت کرد ،اما به وی گفتند مصلحت در این است که مدرسه تعطیل شود و دیگر مقاومت فایده ای نداشت و به این ترتیب مدرسه بسته شد.
مدتی بعد (پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی)بی بی خانم شکایتش را نزد صنیع الدوله وزیر معارف برد و سرانجام موفق شد مدرسه را باز کند به شرط این که مدرسه فقط به دختران 4 تا 6سال اختصاص یابد و نام دوشیزگان هم از تابلو مدرسه حذف شود.
در تاریخ مبارزه با تبعیض جنسی و روشنگری زنان، موضوع تأسیس اولین مدرسه دخترانه از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. این امکان که در ابتدا در اختیار خانواده های مرفه بود ،با تلاش و پیگیری زنان گسترش یافت و موضوع آموزش و پرورش طیف وسیعی از دختران و زنان را شامل شد.
در چنین فضای سنگین فکری و تسلط مطلق اندیشه های زن ستیز و مردسالارانه بود که بی بی خانم با شهامتی بی نظیر به تنهایی پا به میدان گذاشت و در جواب مقاله «تأدیب النسوان»، مقاله ای را به حالت طنزآلود نوشت که در تاریخ به «معایب الرجال» معروف است.
در سال 1312ه.ق. در تهران مقاله ای بدون امضا و توهین آمیز در باره معایب زنان به نام «تأدیب النسوان» منتشر شد و بی بی خانم در دفاع از زنان و حقوقشان با جسارتی شگفت انگیز کتاب «معایب الرجال» را در سال 1312 ه.ق.، یعنی 11 سال قبل زا امضای فرمان مشروطیت می نویسد.
بی بی خانم در این کتاب ضمن برشمردن معایب مردان سعی کرده است راه و رسم درست زناشویی را توضیح دهد.
بی بی خانم در این کتاب آورده است:
"نه هر مردی از هر زنی فزون تر است و نه هر زنی از هر مردی فروتر"
انواع و اقسام از خواص و عوام زن و مرد خوب و بد هر دو می باشند، صفات حمیده و رذیله از همه قسم مشاهده می شود. اگر باید تربیت بشوند باید همه را بنمایند؛ و تربیت هم موقوف به تمام قوانین تمدن و تدین ملیه و دولتیه و شرعیه و عرفیه کشوریه و لشکریه می باشد..
نثر معایب الرجال پر از کلمات و عبارات عربی است و نویسنده جابه جا برای روشن کردن منظور خود از شعر و آیات قرآن و احادیث بهره برده است. زبان آن «تند و بی پروا و به دور از عفت کلام و محافظه کاری» ست
بعد از یک سال تلاش بی وقفه، بی بی خانم نه نتها موفق به گشایش دوباره مدرسه دوشیزگان شد، بلکه به تدریج مدارس دیگری برای دختران در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران دایر کرد و دخترش افضل وزیری که مادر مه لقا ملاح است در این مدارس به تدریس می پرداخت و دکتر مه لقا ملاح فعال محیط زیست از چنین خانواده ای، به جامعه و تارخ ایران تحویل داده شده است.
با عضویت در خبرنامه پیـام امیـد از طریق ایمیل یا موبایل می توانید از برگزاری کمپین های کمک رسانی و رویدادها ما با خبر شوید
وب سایت پیام امید چارچوبی را برای جمع آوری کمک های مردمی و اعطای آن به نیازمندان فراهم می آورد. با پیام امید خیرین کمک های خود را به دست نیازمندان واقعی می رسانند. کمک های کوچک شما در کنار پیام امید نیازهای بزرگی را برآورده می کند