گلی ترقی ، نویسنده و روایتگر داستان های فارسی در 17 مهر 1318 در تهران در محله ی شمیران به دنیا آمد و کودکی اش را در فضای آشنا به مطبوعات گذراند. پدرش سرپرست نشریه ی ترقی بود . وی درباره کودکی خود چنین می گوید " بخشی از هنر در خانواده‏ ها ارثی است. خانواده‎هایی داریم مثل خانواده باخ، که همگی موسیقیدان‎اند. پدر من مجله (ترقی)را داشت و همیشه هم سر و کار من با مجله و کتاب  بود، پدرم هم که خودش قصه‏ هایی می‎نوشت، قصه‏ هایی مخصوص خودش و گاهی مادرم عصبانی می ‏شد و به من می‏ گفت که حق نداری این قصه‏ ها را بخوانی. من هم که می‎خواندم. آن موقع روزنامه بود، مثلاً تهران مصور، بنابراین من مدام در روزنامه و مجله بودم و پدرم را می‎دیدم که نشسته است و می‎نویسد. 

مادرم خیلی اهل ادبیات بود، همیشه چیزهایی خیلی رومانتیک می‎نوشت. شاعر بود، ولی این نوشته‎ها را جایی قایم می‏ کرد. می‎گذاشت در کشوی قاشق چنگال ‏ها و من می‎دانستم کجاست. می‎رفتم، برمی‎داشتم و می‎خواندم. خیلی هم متأثر می‎شدم چون خیلی رومانتیک بود. من خودم هم خیلی به ادبیات علاقه داشتم و پدر و مادرم را که می‎دیدم، دلم می‎خواست قصه بنویسم و غیر از قصه نویسی، من اصلاً خیل پرحرف بودم. حرف به معنی قصه‎گو. همیشه دیر می‎رسیدم سر صبحانه، همیشه جا می‎ماندم برای اینکه مثلاً می‏ خواستم خوابی را که دیده بودم تعریف کنم.

پدرم هم مردی بود اهل دیسیپلین عجیب و غریب. اگر ساعت هفت سر صبحانه نبودیم، اگر ساعت هفت و نیم توی ماشین جلوی در خانه نبودیم جا می‎ماندیم، خداحافظ. گریه و زاری فایده نداشت. خانه ما هم شمیران بود ـ محمودیه ـ مدرسه‎ام دبستان فیروزکوهی بود در چهار راه شیخ هادی. یک اتوبوس هم بیشتر نبود. اتوبوس شمیران که اگر من نمی‎توانستم با پدرم بروم، باید صبر می‎کردم تا این اتوبوس بیاید و خلاصه من دیر می‎رسیدم. بدبختی بود. سرصبحانه مادرم مدام می‎گفت بخور و حرف نزن. الان جا می‎مانی. از یک طرف سرم را شانه می‎کرد و من فقط در فکر تعریف کردن خوابم بودم. پدرم هم هیچی نمی‎گفت، گوش می‎داد و بعد یک دفعه بلند می‎شد و من که می‎دیدم جا می‎مانم، گریه و زاری راه می‎انداختم. و بالاخره هم پدرم می‎رفت و من گریه‏ کنان دنبالش می‎رفتم و به او نمی‎رسیدم."

او برای ادامه ی تحصیلات پس از پایان دبیرستان به آمریکا مهاجرت کرد. ترقی، رشته ی فلسفه را دنبال کرد و در دهه ی چهل به ایران بازگشت. او در ایران  ، به مدت 6 سال در دانشکده هنرهاى زیباى دانشگاه تهران ، به تدریس رشته های شناخت اساطیر و نمادهای آغازین مشغول شد . نوشتن داستان را به طورجدی آغاز کرد. او زندگی اش را وقف خواندن و نوشتن کرده است و نویسنده ی محبوبش ازنظر زبانی (ولادیمیر نابوکوف)، نویسنده ی روسی آمریکایی است.

گلی ترقی، در جوانی  با هژیر داریوش سینماگر و منتقد معروف آن زمان- ازدواج کرد و صاحب دو فرزند شد ، اما پس از مدتى از او جدا شد. از طریق حرفه ی  همسرش با ابراهیم گلستان آشنا شد. او در این زمان با ادیبان بزرگی همچون فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و  صادق چوبک،  دیدار کرد و به تأثیر از حمایت های فروغ فرخزاد داستان ( میعاد) را منتشر کرد. او این داستان را به تأثیر از فضای خانه ی مادربزرگش نوشته بود. . اولین قصه اش(میعاد) در مجله ادبی دانشگاهی منتشر شد که او در آن تحصیل می کرد. همین قصه در سال 1344 در مجله اندیشه و هنر، در تهران چاپ شد. اولین مجموعه داستان های او، من هم چه گوارا هستم در سال 1348 انتشار یافت0

گلی ترقی، در دهه ی پنجاه  با آغاز جنگ عراق و ایران همراه با فرزندانش در فرانسه مقیم شد و از آن زمان تاکنون در کشور فرانسه سکونت دارد. 

گلی ترقی می گوید " همه چیز برای من قصه است، هر چیزی که نگاه می‎کنم یک قصه است. دنیا، آدم‏ ها، همه شخصیت‎های یک رمان‎اند. هر جا که راه می‎روم، خیابان که می‎روم ، همه جایی در ذهنم ضبط می‎شود. و برای همین است که می‎گویم من به ایران نیاز دارم  به تهران، برای نوشتن. برای اینکه پاریس که هستم یک فاصله‎ای هست، اگر چیزی را هم نگاه می‎کنم یک عکس تار می‎شود. درونم منعکس نمی‎شود. فاصله دارم. سی و چهار سال است که من پاریس زندگی می‎کنم، با پاریس و زندگی پاریس و هر چیزی که آنجا هست، فاصله دارم. من در پاریس زندگی می‎کنم و چیزها را انتخاب می‎کنم، اما چیزها در درون من نیستند. مثل زبان فرانسه، زبان فرانسه در دل و شکمم نیست، هر چند خوب حرف می‎زنم. بعد از سی سال یاد گرفته‎ام. ولی وقتی می‎خواهم حرف بزنم آدم‎ها با من فاصله دارند. من خارج از زبان فرانسه هستم. نگاه می‎کنم و انتخاب می‎کنم درست مثل اینکه در یک سوپر مارکتم ، بهترین اشیاء، بهترین مواد و بهترین چیزها را برمی‎دارم و می‏‎گذارم کنار هم، آن جاهایی را هم که مثلاً برایم خیلی است، برنمی‎دارم. ولی زبان فارسی یک چیز دیگر است برای من."

گلی ترقی،  بیش از آن که به عنوان داستان نویس مشهور باشد به عنوان خاطره نویس شناخته شده است. او خاطرات شیرین گذشته اش را به گونه ای بیان می کند که خواننده با آن ها ارتباط برقرار کند. او زندگی را مانند یک داستان می بیند و در هر روایتش دنیا و آدم‏ ها را همان طور که دیده می شوند به تصویر می کشد. او از خیابان ها، روزمرگی ها و اتفاق هایی که در کوچه و خیابان های تهران می افتد می نویسد و شهر و اتفاق هایش را با نگاهی متفاوت ترسیم می کند. ترقی، با نوشتن این سبک داستان ها به زبان فارسی، علاقه اش به این زبان را مطرح می کند، او که سالیان درازی را در کشورهای دیگر زندگی کرده است همچنان پایبند هویت و اصالتش است. او هر از چند گاهی به تهران می آید .

گلی ترقی، نویسنده ی موفق ادبیات معاصر ایران است که داستان هایش را با زبانی دل نشین روایت می کند. او از زمان جوانی نوشتن را آغاز کرد و در سال 1345 اولین داستانش را در نشریه ی (اندیشه و هنر) منتشر کرد. او اولین کتابش بانام (من هم چه گوارا هستم) را در سال 1348 منتشر کرد که درباره ی زندگی شخصی به نام (آقای حیدری) است. او در این داستان زندگی خسته کننده و متزلزل شخصی را که در چرخه ی روزمرگی های زندگی غرق شده را به تصویر می کشد. این نویسنده پس از این داستان، نوشتن مجموعه داستان را ادامه داد و به فاصله ی ده سال دو کتاب (خاطره های پراکنده) 1371 و (دو دنیا) 1381 را که دنباله ی هم هستند را منتشر کرد.

«گلی ترقی» استاد خاطره نویسی است و در تمام داستان هایش این موضوع به وضوح دیده می شود، اما او فراتر از بیان خاطره قدم گذاشته است. او تا امروز سه رمان (خواب زمستانی)، (اتفاق) و (بازگشت)را منتشر کرده است که توجه علاقه مندان به داستان های فارسی را به خود جلب کرده اند. 

ترقی، رمان کوتاه (خواب زمستانی) را سال 1351 نوشت که اتفاقات اوایل قرن چهارده را پوشش می دهد. این کتاب را (دُرتا سوآپا)، نویسنده، مترجم و منتقد لهستانی که فارغ التحصیل رشته ی ایران شناسی است، به زبان لهستانی ترجمه کرده است.

گلی ترقی، رمان (اتفاق) را سال 1389 منتشر کرد که روایت زندگی شادی و نادر است. این داستان روایت اتفاق های ناگهانی و از پیش تعیین شده ای است که انسان را به چالش می کشد. او در این داستان شخصیت های کتابش را در مواجهه با مهاجرت قرار می دهد و تأثیرش بر زندگی مردم را نشان می دهد.(بازگشت)رمان دیگر این نویسنده است که داستان زنی به نام (ماه سیما) است. جایی دیگر، فرصت دوباره، دریا پری، کاکل زری از دیگر آثار (گلی ترقی) هستند.

 (دریا پری، کاکل زری) مجموعه شعر سروده شده ی این نویسنده است.

تک داستان ( بزرگ بانوی روح من) از این نویسنده به زبان فرانسوی ترجمه شده است و به عنوان بهترین داستان سال این کشور انتخاب شد. سه داستان از کتاب (جایی دیگر) سال 1380 از سوی داوران (جایزه ادبی هوشنگ گلشیری) به عنوان داستان های برجسته انتخاب شدند. داوران این جشنواره سال 1382 هم دو داستان از کتاب (دو دنیا) را به عنوان داستان های منتخب برگزیدند.

 وی در داستان دو دنیا می گوید  "کوچک هستم و به اتاق پدرم می‎روم و می‎بینم که پدرم نشسته و می‎نویسد، سرمقاله ‏های (ترقی) را که معروف بود همیشه خودش می‎نوشت. من هم نگاه می‎کردم و حروفی را می‎دیدم مثل مورچه. من را می‎نشاند کنار خودش و قلم را در جوهر فرو می‏ برد و شکل کلمات را به من نشان می‎داد. من می‎دیدم هر چی که هست در آن دوات جادویی است. و آن دوات برای من شده یک دنیا و به خودم می‎گفتم هر چی که من بخواهم آنجاست. پدرم که رفت بیرون، من نشستم و انگشتم را کردم در دوات و می‎زدم روی کاغذ، روی پیراهنم و می‎خواستم قصه بنویسم. با انگشتم آنچه را در مغزم بود به عنوان قصه می‎نوشتم یک دفعه صدایی را شنیدم و مادرم به من نهیب می‎زد که ببین دختر کثیف با خودت چی کار کردی؟ و مادرم یقه مرا از پشت گرفت و مرا برد حمام و پیراهنم را درآورد و این دوش را که باز کرد، من دیدم ای وای این قصه‎ای را که من نوشته بودم آب برد. و برای من این اولین تجربه سانسور بود. و هنوز هم فکرم به دنبال آن اولین و احتمالاً بهترین قصه‎ای است که نوشتم. و فکر می‎کنم هر چی می‎نویسم برای پیدا کردن آن اولین و بهترین و کامل‎ترین قصه است.

گلی ترقی، علاوه بر نوشتن داستان، نوشتن فیلم نامه هم در کارنامه ی ادبی اش دارد. فیلم نامه ی فیلم (بیتا) به کارگردانی هژیر داریوش ازجمله اولین فعالیت های او در این زمینه است. داریوش مهرجویی، فیلم ساز برجسته ی ایرانی بر اساس داستان (جایی دیگر) فیلم سینمایی ماندگار (درخت گلابی)را در سال 1376 ساخت.

منبع سایت فیدیبو ، خبر گزاری مهر