محمد قریب در سال 1288 در تهران متولد شد، پدر و مادر وی متولد روستای گرکان در آشتیان بودند که به تهران مهاجرت کرده بودند. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذراند و در سال 1306 خورشیدی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی که برای ادامه تحصیل به فرانسه رفتند . او در پایان سال اول در شهر رن فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتوار تشریح دانشکده پزشکی شد و در سال 1314 نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس پیروز شود. دکتر قریب، به پاس خدمات چشمگیر علمی، به دریافت نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجه ی اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژون دونور از دولت فرانسه نائل گشت.

او در سال 1315 با زهرا قریب دختر عبدالعظیم قریب ازدواج کردو به فرانسه بازگشت. یک سال در رشته طب اطفال فعالیت کرد. همچنین در دو دوره شش ماهه در کنار استادان خود، به بررسی بیماری های پوستی و مقاربتی و بیماری های عصبی پرداخت تا سرانجام در سال 1316 از رساله دکترای خود با عنوان «وقفه های تنفسی شیرخواران» دفاع کرد و حائز رتبه «بسیار خوب» شد.  او و همسرش به همراه نخستین فرزند، ناهید که در آنجا متولد شده بود، در سال 1317 به ایران برگشت - و بعد، سه فرزند بعدی؛ حسین، محسن و مریم متولد شدند - . دو سالِ خدمت نظام، در بهداری ارتش گذشت. وقتی شارل ابرلن ، استاد پاتولوژی بیمارستان های پاریس به ایران آمد تا دانشکده پزشکی دانشگاه تهران را راه اندازد، او را به عنوان دانشیار و نخستین استاد کرسی بیماری های کودکان منصوب کرد. او ابتدا در بخش اطفال بیمارستان رازی و بعدها بیمارستان هزارتختخوابی مشغول شد. اما مطب را هم رها نکرد و هرروز از 2 بعدازظهر تا 9 شب طبابت می کرد و در آخرین سال طبابت، ثلث رسم آن زمان، یعنی 50 تومان بیشتر حق معاینه دریافت نمی کرد.

 در همین سال هم، به همراه دکتر حسن اهری، کتاب «مشکلات طب کودکان» را به چاپ رساند تا مرجعی برای اهل طب باشد - که جلد دومش هم در سال 1335 به طبع رسید.

دکتر قریب در سال 1321 موفق به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال 1350 به عضویت هیئت مدیره انجمن بین المللی بیماریهای کودکان در آمد. همچنین در آخرین سالهای عمر وی موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد. همایشی در جهان نبود که در حوزه طب اطفال باشد و او به آن دعوت نشود و به ترتیب در سال های 1342، 1344، 1346 و 1350 به فرانسه، ژاپن، ترکیه و اتریش رفت تا در کنگره طب اطفال، کنگره بین المللی کودکان، سمینار مطالعه برای سلامتی کودکان و سیزدهمین کنگره بین المللی طب اطفال شرکت کرد .همچنین دکتر محمد قریب عضویت چندین مجمع علمی بین المللی را برعهده داشت. وی اولین تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیانگذاران انتقال خون در ایران بود.

محمد قریب دروس پزشکی را در دانشگاه تهران به دانشجویان رشته پزشکی تدریس کرد. او در حین فعالیت علمی فعالیت سیاسی و اجتماعی نیز داشت به گونه ای که بارها در کلاس درس از اقدامات محمد رضا شاه پهلوی انتقاد نموده و پس از واقعه 28 مرداد 1332 نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه 10 تن دیگر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مانند مهدی بازرگان، یدالله سحابی و نعمت الهی به دستور محمدرضا پهلوی از دانشگاه اخراج شد. در نتیجه استادان اخراجی، تصمیم می گیرند، برای امرار معاش، شرکت تجهیزات ساختمانی ایجاد می کنند. مخفف دوازده استاد اخراجی دانشگاه می شود «داد» اما با جدایی یک نفر از آنها، نام آن شرکت به «یاد» تغییر می کند. اگرچه یک سال بعد، همه آنها با نشستن منوچهر اقبال بر کرسی ریاست دانشگاه تهران به دانشگاه بازمی گردند.

قریب در سال 1335، به همراه جمعی از دوستانش، «انجمن پزشکان کودکان ایران» را پایه می گذارد، که خود تا پایان عمر، اداره گرش بود. جالب آنکه او با علمایی چون آیت الله طالقانی، آیت الله موسوی زنجانی، آیت الله گلپایگانی و آیت الله فیروزآبادی رابطه ای حسنه داشت، چنانکه بیمارستان آیت الله گلپایگانی قم، به توصیه او ساخته شد.

او که عضو انجمن جهانی طب اطفال نیز بود، در سال 1347، مرکز طبی کودکان را به همراه دکتر اهری پایه گذاشت. آنها به دنبال مرکزی تخصصی بودند تا همه پزشکان و کارکنان علمی آن در همین رشته تخصص می داشتند و مجهز به دستگاه های علمی و کامل باشد. بیمارستان با 50 تختخواب در تقاطع خیابان پهلوی و تخت جمشید آغاز به کار کرد. دکتر اهری که ریاست بیمارستان را برعهده گرفت . دکتر اهری اما سه سال بعد دار فانی را وداع گفت و دکتر قریب عهده دار امور آن شد0

قریب، به پاس خدمات علمی، نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجه ی اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژیون دونور از دولت فرانسه دریافت کرد. او نشان درجه اول فرهنگ را نیز از وزارت آموزش و پرورش دریافت کرد. 

محمد قریب در سال 1351 به سرطان مبتلا شد ،اقدام های درمانی انجام شده درایران و آمریکا تأثیر چندانی بر بیماری وی نداشت و سرانجام به دلیل ضعف بدنی در روز سه شنبه اول بهمن ماه 1353 در بیمارستان مرکز طبی کودکان محل خدمت خود درگذشت.

او طبق وصیتش، در گورستان شیخان قم و در نزدیکی قبر پدرش (علی اصغر خان قریب گرکانی) به خاک سپرده شد.

به پاس خدمات دکتر محمد قریب در زمینه طب اطفال سردیس او در روز 4 آبان ماه 92، در پارک علم و فناوری پردیس پرده برداری شد. 

منابع

مقاله ی «پدر دلسوز بچه های ایران». روزنامه خراسان

مقاله ی «دربارهی دکتر محمد قریب». روزنامه ایران 

مقاله ی «دربارهی دکتر محمد قریب». ایبنا.  

مقاله ی «زندگینامه: محمد قریب». همشهری آنلاین. 

مقاله ی «غربت کودکانه ای که دستهای قریب التیامش داد». خبرگزاری مهر