عباس معروفی نویسنده شناخته شده و پرکاری بود که در عرصه های مختلفی مانند روزنامه نگاری، نمایشنامه نویسی و شعر فعالیت داشت. او متولد سال 27 اردیبهشت سال 1336 در تهران بود و دیپلم ریاضی و فیزیک اما تحصیلات خود را در رشته ادبیات دراماتیک در دانشکده هنرهای زیبا به اتمام رسانده بود. قبل از آنکه زندگی کاری و هنری او دچار فراز و نشیب های فراوان شود به مدت 11 سال معلم ادبیات دبیرستان خوارزمی و هدف بود.

اگرچه عباس معروفی در یک خانواده مرفه به دنیا آمد اما در دوران نوجوانی خود شغل های مختلفی را امتحان کرد و به کارهای یدی زیادی از جمله طلاسازی روی آورد.  اما همیشه در رویای نوشتن به سر می برد. او زمانی که تنها 18 سال داشت به سختی تلاش می کرد با بزرگان ادبیات ایران ارتباط برقرار کند تا اینکه در سال 1358 توانست به یکی از آرزوهای خود برسد و هوشنگ گلشیری را ملاقات کند. اقبال با او همراه بود چرا که توانست با محمد سپانلو نیز ملاقات داشته باشد و ازآنها بیاموزد و و در سال 1359 درست یک سال  پس از این ملاقات توانست اولین داستان کوتاه خود را با نام " روبه روی آفتاب " را منتشر کند.

معروفی از فعالان کانون نویسندگان (دوره سوم)، عضو جمع مشورتی کانون نویسندگان ایران بود و در سال 1366 به عنوان مدیر اجراهای صحنه ای، مدیر ارکستر سمفونیک تهران، و مدیر روابط عمومی (سه سال و نیم) بیش از 500 کنسرت موسیقی از هنرمندان مختلف کشور به اجرا درآورد که از تلاش های شبانه روزی اوست. مجلهی موسیقی «آهنگ» نیز به سردبیری او در همین دوران انتشار یافت. 

عباس معروفی بنیانگذار ماهنامه ای فرهنگی ادبی و اجتماعی  به نام گردون در سال 1369 بود. این نشریه فعالیت خود را تا سال 1374 ادامه داد. هم چنین در سال 1371 در مجله ادبی آیینه اندیشه  فعالیت خود را شروع کرد این نشریه نیز در سال 1371 پس از سه شماره چاپ، منتقل شد. اما به دلیل شکایات زیادی که علیه محتوایمجله گردون انجام گرفته بود این نشریه توقیف و عباس معروفی از هر فعالیت فرهنگی منع شد. تعطیلی این ماهنامه، مهاجرت ناخواسته را برای عباس معروفی رقم زد او به پاکستان و سپس به آلمان رفت و مدتی از بورس «خانه هاینریش بل» بهره گرفت و یک سال هم به عنوان مدیر در آن خانه کار کرد. پس از آن برای گذران زندگی دست به کارهای مختلف زد مدتی به عنوان مدیر شبانه یک هتل کار کرد و آنگاه «خانه هنر و ادبیات هدایت» بزرگترین کتابفروشی ایرانی در اروپا را در خیابان کانت برلین، بنیاد نهاد و به کار کتابفروشی مشغول شد و کلاس های داستان نویسی خود را نیز در همان محل تشکیل داد. چاپخانه و نشر گردون هم در همین مکان مجددا افتتاح کرد و  بیش از 300 عنوان کتاب از نویسندگان تبعیدی و آثار ممنوع در ایران را منتشر کرده است .

نام عباس معروفی به سمفونی مردگان گره خورده است. سمفونی مردگان نام معروف ترین اثر عباس معروفی است که او را نه تنها در ایران بلکه در سطح بین الملل نیز به شهرت رساند. این اثر به زبان های مختلفی از جمله آلمانی، ایتالیایی و یونانی نیز ترجمه شده است. عباس معروفی رمان سمفونی مردگان را در سال 1363 آغاز کرد اما این اثر 5 سال بعد و در سال 1368 منتشر شد که به خوبی بازتاب دهنده سبک کاری شاخص اوست.

کتاب سال بلوا از دیگر آثار برجسته عباس معروفی است که در سال 1371 منتشر شده است. اگرچه این کتاب نیز یک رمان عاشقانه است اما مضامین دیگری چون مردسالاری را به تصویر می کشد. عباس معروفی به مدت 10 سال فعالیت فرهنگی کمی داشت که می توان آن را تا حدودی به مهاجرت و چالش های آن مرتبط دانست. او در سال 1381 با کتاب پیکر فرهاد، فعالیت خود را ادامه داد و در سال 1382 کتاب فریدون سه پسر داشت را منتشر کرد. تماما مخصوص نام کتاب دیگر اوست که در نگاه اول شباهت زیادی با داستان زندگی خودش دارد. داستان از این قرار است، روزنامه نگاری که به جرم فعالیت های سیاسی به مهاجرت اجباری محکوم شده است.

مجموعه داستان ها و نمایشنامه های عباس معروفی در سایه رمان های برجسته او کمی ناشناخته مانده و کمتر کسی به آن پرداخته است. او 7 مجموعه داستان و 6 نمایشنامه از خود به یادگار گذاشته است. دریاروندگان جزیره آبی تر یکی از شناخته ترین مجموعه داستان های او و خداوند گاو را آفرید آخرین نمایشنامه او است که در سال 1397 منتشر شد.به طور کلی مجموعه آثار عباس معروفی به شرح زیر است: 

• سال بلوا (1371)

• پیکر فرهاد (1381)

• فریدون سه پسر داشت (1382)

• ذوب شده (1388)

• تماما مخصوص (1389)

• نام تمام مردگان یحیاست (1397)

مجموعه داستان

• روبروی آفتاب (1359)

• آخرین نسل برتر (1365)

• عطر یاس (1371)

• دریاروندگان جزیره آبی تر (1382)

• شاهزاده برهنه (1397)

• چرخ گردون با گل ریز عباس پور (2015)

• کتاب دوم با گل ریز عباس پور (2015)

نمایشنامه

• تا کجا با منی (62–1361)

• ورگ (1365)

• دلی بای و آهو (1366)

• آونگ خاطره های ما (سه نمایشنامه) (1382)

• آن شصت نفر،آن شصت هزار (1361)

• و خدا گاو را آفرید (1397)

شعر

• نامه های عاشقانه و منظومه ی عین القضات و عشق (2011)

• چهل ساله تر از پیامبر (2018)

مقالات

• این سو وآن سوی متن (تجربه ها و تکنیک های ادبیات داستانی) (2012)

مجله

• مجله موسیقی آهنگ

• مجله ادبی گردون

• مجله ادبی آیینه اندیشه در سال 1371 سه شماره چاپ شد و شماره چهارم توقیف شد.

آثار معروفی به زبان های مختلفی ترجمه شده است و از این جهت تاثیر زیادی در شناساندن ادبیات فارسی به جهان داشته است. او در کارنامه خود جوایز بین المللی متفاوتی ثبت کرده است. اولین جایزه بین المللی او، جایزه هلمن/هامت بود که به صورت مشترک با هوشنگ گلشیری در سال 1996 به آنها اختصاص داده شد. در همین سال او از جانب اتحادیه روزنامه نگاران کانادا جایزه رونامه نگار آزاد را از آن خودش کرد. سمفونی مردگان که شاهکاری از عباس معروفی است در سال 2001 جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ را کسب کرد .

عباس معروفی به شعر نیز علاقه زیادی داشت و فردوسی یکی از شعرای مورد علاقه او بود. در اواخر فعالیت  خود به شعر نیز پرداخته بود. کتاب شعر نامه های عاشقانه و منظومه ی عین القضات و عشق در سال 2001 و چهل ساله تر از پیامبر در سال 2018 از او منتشر شد. عشق در اشعار او ساده و دوست داشتنی  به دور از هرگونه تکلف و پیچیدگی توصیف می گردد.او همچنین بنیان گذار سه جایزه ادبی قلم زرین گردون، قلم زرین زمانه و جایزه ادبی تیرگان است. 

معروفی شهریور 1399 نخستین بار از ابتلای خود به سرطان خبر داد و نوشت: «سیمین دانشور به من گفت: «غصه یعنی سرطان! غصه نخوری یکوقت، معروفی!» و من غصه خوردم. او  10 شهریور 1401 در 65 سالگی درگذشت.